بی شک اکنون دلیلی نمی‌بینم که فیلم‌های میدسامر (Midsommar) و موروثی (Hereditary) آری آستر (Ari Aster) را کسل‌کننده و مبهم بنامم؛ زیرا پس از تماشای فیلم مائود مقدس (Saint Maud)، اثر مذکور را لیاقت چنین الفاظی نیز می‌دانم. فیلم Saint Maud سفری کوتاه، خسته‌کننده و غیر ترسناک به ذهن منزوی، افسرده و مضطرب دختری است که از طریق مذهب به خود آزاری می‌پردازد. با بازی مگ همراه شوید.
به‌نوعی مرسوم شده است که فیلم‌های شرکت فیلم‌سازی A24 بین مخاطبان عام و خاص اختلاف‌نظر به وجود بیاورد. اگر مخاطبان خاص را همان دستة منتقدان در نظر بگیریم، فیلم‌های این شرکت همیشه مورد استقبال آن‌ها قرار می‌گیرد ولی مخاطبان عام چندان میانه خوشی با آثار ساخته شده شرکت مذکور ندارند. به‌عنوان‌مثال، فیلم ترسناک میدسامر که از سوی منتقدان مورد ستایش قرار گرفت ولی مخاطبان عام، بر اساس سیستم امتیازدهی سایت راتن تومیتو (Rotten Tomatoes)، تنها 63 درصد به فیلم علاقه نشان دادند. چنین اختلاف نظری هم در فیلم ستایش شده الماس‌های تراش نخورده (Uncut Gems) نیز مشاهده می‌شود. فیلم Saint Maud هم از این قاعده مستثنی نیست؛ اولین ساخته رز گلس (Rose Glass) می‌تواند هم شما را شگفت‌زده کند و هم می‌تواند به بدترین فیلم ترسناک عمرتان تبدیل شود.
داستان فیلم Saint Maud درباره پرستار جوانی با نام مائود( با بازی مورفید کلارک) است که پس از تجربه ناگوار در مراقبت از یک بیمار در بیمارستان، تصمیم می‌گیرد مدتی از فضای بیمارستان دور شود. او سپس پرستاری یک رقصنده کهنه‌کار با نام آماندا ( با بازی جنیفر ایلی) برعهده می‌گیرد که به سرطان مبتلا شده است. ماد که عقاید محکم و گاهاً تند به مذهب، دین مسیح و خدا دارد، گمان می‌کند که از سوی خدا فرستاده شده تا روح تسخیر شده آماندا را پاک و تطهیر کند. از سوی دیگر مائود تلاش می‌کند که با ارتباط با سایر افراد جامعه، از دنیای احاطه شده بر ترس و انزوای خود رها شود.
فیلمساز تلاش می‌کند تصویری مازوخیسمی از پدیده مخرب افسردگی و انزوا به نمایش بگذارد و مذهب را به‌عنوان تنها راهکار در مسیر شخصیت مائود قرار می‌دهد تا بتواند وی را از این جهان تاریک نجات دهد. اما پدیده مذهب مانند یک نیروی محرکه مستحکم عمل نمی‌کند تا شخصیت مائود را به هدفش برساند. علت ابسترکت ماندن پدیده مذهب، عدم نمایش گسترده و پیچیده از رابطه مائود با آماندا است. متأسفانه رابطه مائود با آماندا تنها به انجام وظایف معمول پرستاری ختم می‌شود و هرازچندگاهی مائود از آن قالب شغل خود خارج می‌شود تا رابطه نزدیک‌تری با آماندا برقرار کند؛ جایی که می‌تواند به شناخت درون آماندا کمک کند ولی به لطف کات‌های سریع، تصویر واضح از رابطه وسیع آن ها نمایش نمی‌گذارد. حسادت‌های پی‌درپی مائود از دختری جوانی که به نظر رابطه عاشقانه‌ای با آماندا دارد، می‌توان به حس مخرب مائود با انزوا دامن زد و نه عقاید مذهبی‌اش. بی شک یکی از دلایل اصلی که قیاس فیلم Saint Maud با فیلم کلاسیک جن‌گیر (The Exorcist) نقض می‌شود، پیرامون از هم گسستگی رابطه قدیس با موجود شیطانی یا تسخیر شده نیروی شیطانی است که در The Exorcist به هسته اصلی فیلم تبدیل می‌شود.
فیلمساز در پرده دوم مخاطب را با دنیای تاریک و روبه‌زوال مائود پس از فروپاشی رابطه‌اش با آماندا همراه می‌کند. عقاید مذهبی فراموش می‌شود و ماد در تکاپوی برقراری ارتباط با دنیای واقعی و دیگران است. دنیایی که به مائود اهمیت نمی‌دهد و تنها چیزی که در این دنیا صاحبش می‌شود، رابطه جنسی با چند نفر است. تصاویر سمبولیک که به‌نوعی نمایشگر گناه و عواقب ترک دین از دید شخصیت ماد دارد. هرچند مخاطب در مدت بسیار کمی با وضع پریشان و زندگی شخصی ماد همراه می‌شود. مدت‌زمان کوتاه فیلم به ایده‌های گراس و قوس داستانی طراحی شده وی آسیب زیادی وارد کرده است. نماهای وارونه در قسمت هایی از فیلم نیز بی‌ربط به فضای قصه هستند.
در پرده سوم، مائود افسارگسیخته می‌شود و با تکیه بر عقاید مذهبی تصنعی، اقدام به انجام مأموریت الهی خود نیز می‌کند. هرچند فیلم در پرده اول و دوم عناصر کلاسیک سینمای وحشت را به کار نمی‌برد، در پرده سوم این کمبود را جبران می‌کند. شخصیت افراطی بالاخره با شیطان روبرو می‌شود، مبارزه‌ای ترسناک ولی کوتاه که با یک اقدام غیرمذهبی به پایان می‌رسد. شاید یکی از برگ برنده‌های فیلم، پایان‌بندی شوکه برانگیز آن باشد که شخصیت مائود دست به اقدامی دیوانه‌کننده می‌زند. نماهایی که برای سکانس پایان‌بندی فیلم Saint Maunt گرفته شده است تداعی پایان‌بندی فیلم ترسناک جادوگر (The Witch) که در واقع یکی از نخستین فیلم‌های موفق و ترسناک شرکت فیلم‌سازی A24 محسوب می‌شود.
فیلم Saint Maud ایده‌های جذاب در ارائه قصه‌ای پیرامون افراط‌گرایی در مذهب و عوارض مخرب پدیده‌های اضطراب و افسردگی دارد ولی متأسفانه به علت عدم شکل‌گیری شخصیت‌ها و رابطه بین نیروی خیر و شر در فرم یک داستان ترسناک، فیلم Saint Maud در قیاس با سایر آثار ترسناک شرکت فیلم‌سازی A24 ضعیف‌تر است.
نظرات